روستای فُشتَنق

روستای فشتنق ( پُشتَنگ)

برخی کلمات محلی سبزواری


برخی کلمات محلی سبزواری

کلمات محلی سبزواری



خُمبک = یه قول دو قول

داله = نوعی کوزه

دیشتوو= دشتبان ، نگهبان مزرعه

دُند= زنبور

.
دلمه = پنیر تر یعنی شیری که پس از مایه زدن بسته میشود

درچَه= پنجره

دِلِنگوو= آویزان

دیستره = اره

دس حلال = ختنه

دیلَخ =گرد و خاک

دوری = سینی

دیفال = دیوار خانه

دای = حصار

دَنَه = هسته میوه

دیجلَه = جیزغاله

دیسپچه = کنایه از شتابزده گی

دیشنه = دیشب

دیگدو = اجاق

دینه = دیروز

دندو قریچک = به معنی دندانها را به هم سائیدن و کنایه از حرص خوردن است .


رزینه = راه پله

رَجَه=طناف باریک

رواح = روباه

رِسمو = طنا ف

رَف = طاقچه

رِگ = ریگ

زاج = آبستن

زِنِختو = چونه

زُمُخت=درشت

زنگیچه= آرنج

زیر = خار

ساروق= سفره کوچک

سِبِست= یونجه

سِقّچ = آدامس

سُووی = کوزه

سولمه = سیخ زدن

سمنت= سیمان

شِتیت = شاتوت

شونی = کهنه کثیف نوزاد

شِکِمبَه = شیردان

شِل= تره کوهی

شیشک= گوسفند یکساله

شونی= پارچه و کهنه ای که بجای پوشک اطفال استفاده می شده

شُو = زیر – پایین

صَحَب کچل= نام پرنده ای است تقریبا اندازه گنجشک

عَرا: لباس نو پوشیدن

عَریس = عروس

عُکچَه = عاروق

عِلیز = لگد

غُمار = قنداق بچه

غوطّه = شنا – آب تنی کردن

عوکچه = سکسکه

قچّاق =زورمند

قِلف=دیگ

قیمیس = پارچه سفید

قشو = آراستن

قیماق = خامه یا

سرشیر

قیم = شن

کَقّ= کال و نارسیده

کُماج = فتیرضخیمی که در زیر خاکستر پاییزگاه پخته شده باشد

کُوح ، کوحه = سرفه

کُوُند = خربزه نارسیده

کورپَک = قورباغه

کال=دره ، رودخانه یا ابراه

کِلپاس = مارمولک

کَمَه = نوعی ماست، کشک

کِمِرتَه = میوه نارس درختی

کِچّه = ساده لوح

کِفتر = کبوتر

گُرماس=مخلوط شیر وماست

گالِش=کفش لاستیکی زنانه

گیزدم= عقرب

لِتّه = پارچه

لِپِّکی = پس گردنی

لِخِه چِنگ = اردنگی

لیشی = آلوچه خشک

لِر=آب دهان

لَت=کتک

لَخَه = کهنه و فرسوده

لِم بَر= تکان

لَقی= لگد

لِغلو: يكي از وسايل آشپزخانه در قديم، ملاقه

لیولیو = سرو صدا

مار= مادر

مُدبَخ= محل پخت غذا

مِسکَه= کره حیوانی

موسی کو تقی=یاکریم(اسم پرنده)

میمیز = کشمش

مرغاشو = لانه مرغ

مَ = بگیر- بستان

می = مو

میو = داخل

ملسی = نوعی غذای محلی

نِمِزدگر = بعد از ظهر

نِمزَه= نامزد

نظامي : زير شلوار زنانه

ننه = مادر

نُو = نان

نُماشُم=سرشب

نلی = تشک

نلی چه=تُشک کوچک

هم زُلف = باجناق

هَرَسَه = مترسک

آولَه : به تاول دست گفته می‌شود.

چروا : در گویش قدیم به الاغ اتلاق میشده است .

گولو : تکان دادن ( تکان دادن درخت جهت جمع آوری محصول ).

گوش ور خوجاو : کنایه از گوش به زنگ و آماده برای انجام کاری .

گُر ماست : غذایی تهیه شده از شیر تازه گوسفندی که چوپانان در صحرا درست و استفاده مینمایند .

کِلِوَنگ : به معنای منتظر ، سرگردان.

ایشْتاو : به معنی عجله داشتن .

نمونه ي نام آوا هاي سبزواري :

لق جُق(صداي ماست ترشيده)

لُق لُق(صداي آب جوشيده)

قل قل (صداي آب سماور)

كُر كُر(صداي آتش)

مُس مُس (تنبلي)

لَك لَك (صداي آب خوردن سگ)

فِش فِش (صداي مار)

حَف حَف (صداي سگ)

دِنگ دِنگ(صداي مگس)

نوس = بینی

الی گو= نوعی آلوی درشت برنگ بنفش

اندید=اندود , کاه گل

انگیر=انگور

اینه= آینه

تغل دین =تغلب کردن (دغل کردن)

تیف= تف, آب دهان

تیفو کردن= با آب دهان تر کردن

خونوکا= سرما , هوای سرد

خیک = مشک = پوست دباغی شده گوسفند که برای نگهداری ماست

تنکه = شورت ,شلوارکی از پارجه نازک که زیر شلوار میپوشند

تمبو(تنبو)=تنبان,شلوار

تمنه= سوزن بزرگ برا دوختن چیزهای ضخیم مثل لحاف بکار میرود

تنُک کردن=پهن کردن

تیسبح=تسبیح

تیشله گاوکی= تیله بزرگ

مي= مو

سوز= سبز

نوس=بيني

جيلي= جيتيلي=خيلي خيلي كوچك

آبيجي = خواهر

شپات= سيلي

كق=كال ، نارس

خلشه=قطعه چوب باريك و نازك

در تومبه= در چوبي كه از پشت با كلون بسته ميشود

بستام=واستا

آرمشك=يواشكي

دند دگزیم=زنیور منو گاز گرفت

دندون=دندان

ايش چي چونو ها مي ني = اي بابا چرا اينجوري مي كني

ور ده بارا ، ندری بشه=قابل شمارو نداره=تعارف فسنقری

اودوزدو=سوسک

راغن=روغن

نبی=نبود

قیقاج=دگرگون=کج و ماوج

جیگ =پاشیده شدن آب.

آوچک=چکه کردن آب

لوچ : الفچ

دری مییی= داری میای

اینَس : اشاره به چیزی

پیکلگی =paykelegi=پس گردنی

کلوخ=سنگ ریزه گلی

پیفه=دانه های ریز برف

اوو با تلفظ (ov)=آب

پرهَوو=کنار

بجو با تلفظ (bejev)=امر به جویدن چیزی

قیقاج=کج و ماوج=خم و راست

بيجيججي=سوختن

ُز=باز-دوباره

اَزدُرُِغ = دروغ

نَم مي؟ = نمي آيي؟

افتَوَه = آفتابه

انگُر =انگار

دِستِرَه = داس

حَل بی یو دِگَ = اکنون بیا دیگر-در برابر رفتاری گفته می شود که مانع رسیدن به هدف شده است.

اَ یُم بُرُم = بیام ببرم

حَـلّه = زود باش

فِدُ کِردی؟ =پیدا کردی؟

یَک عالَمِه =بسیار زیاد

چِش مِخي = چي مي خواهي

خُب بی یَ کُ =خوب بوده که – این عبارت به طعنه در زمانی که فرد گفته یا رفتاری غیر منطقی دارد بیان می شود

از بجد میگی = راست میگویی

حلیم نمره =متوجه نمی شوم

اجیر = سرحال بودن

:

چِکَمِنی=چه کار می کنی

دِ اون جِه بی = در آنجا بود

اَگِه وَرِ خِزُم = اگر بلند شوم

تُن بِيیُ دِگَه = تند تر بیا

فُدُت رُوُم = فدایت بشوم

چِنینِت کُنُم = چنان بکنم

مِتِرسُم= می ترسم

بِپُرسُم = سوال کنم

اون هَمَه= آنقدر

اینهَِِِمَه گُفتُم= آنقدر تاکید کردم

خَنَبُد = خانه آباد

پُل نَدَری = پول داری

کُرنَدَری = کار نداری

حُلِت خُبِه = حالت خوبه

بِرَرُت اَمّیَه = برادرت اومده

جِلَب نیستِن = پررو وبی حیا نیستند

اَشتُ دَرِن = عجله دارند

دِشورِش اَوُردَ = تحریکش کرده

شِروُو = آب خوردنی که گرم شده

کِلپَسَ = مارمولک

اَچی = برای چی

دِزِرمُبُرَّنَ = پنهان کاری می کند

حَشّی حَشّی ست = به فردی گفته می شود که مدام با دیگران قهر است

اَزهَمِش بِدِرکِردَ = ناراحتش کرده

زید = زود

یَووُش = آرام- یواش

کِرِِ مِنَ = کنایه از این است که فرد لیاقت ،احترام یا پاداش ندارد

دِشُو مِنَ = پنهان کاری می کند

اَگِنِ = وگرنه

حُدِگَ = آری دیگر

حَیو نَمِنَ = حیا نمی کنه

دِخَ نَ = در خانه

ای هَمَ = این همه

دَمُ = داماد

عَرِِس = عروس

هَمَشُ = همه آنها

هَمَشُ = همه آنها

وَمِخِزِن = برمی خیزند

غُذُ = غذا

نَنگی دِگَ = نمی گویی دیگه

نِشیستَ = نشسته

اُتُق = اتاق

کُرکِنَ = کار کنه

خُدِش مِتَ = خودش می ده

وَردِشتُم = برداشتم

اَختُلُت مِنِن = گفت وگو می کنند

بِمُردُم از گُشنی یُ = مُردم از گرسنگی

نِمَشوم = موقع شام-سر شب

بَجَّه = کاسه

یَح دِمِزنِن = چشم می زنند

سِتَرَ = ستاره- به فردی می گویند که شخصیت خاصی دارد

ریشُم = ریشهایم

دِلُّر = آدم ولگرد

پتیَرَ = پتیاره

اَلِف دَرَ (اَبوف دَرَ)= به بچه ای گفته می شود که خیلی ورجه وورجه(شیطونی)ه می کند

مِشغُلُذُمَّ = مدیون بودن

تُنگِلی = کوزه کوچک

سِچَ = کوزه

وَ پِرُ = کنار برو

گِری ژدِم = کژدم

حِلی =حیاط

حیاط سِبِست = یونجه

کَغ = نارس

بِخُسبی یَه =خسبیده

گِلِ خِلَمَ = به جمعی از افراد گفته می شود

قَتِق = ماست چکیده

رِِدِروِِسی دَری = رودربایستی داری

اَههِی = به طعنه به کسی گفته می شود که در کاری ناتوان است

چِش لُِ لُ مِنِ = چقدر سر وصدا می کنید

مُغرُز = قیچی

مِرغَشوُ = لانه مرغ

بَشَلَ = داس

کُخ دَری = مرض داری

جِل = پالون خر

فِتیر = نان روغنی

غَل مُرچَ = سوراخ مورچه

چوُ = چوب

اَغَل = آغل

لک لِکِ = دوان دوان آرام

تِلَخمو = تیرکمان

لِنگ نَکشی = خانه گیر شوی(

اَشکِش لَبِ مَشکِشِ = زود گریه می کنه -همیشه درحال گریه است

میگی دِگُمُر بِگِردی یَن = با همه چیز بیگانه اند

بَع عُِ = به کسی گفته می شود که چیزی نمی فهمد و پیرو نظم و احترام به دیگران نیست

یَک خِروُر =یک خروار

بِلَن رِفتَ = رشد کرده

سَرِق = سفره – ساروق

چَرشُ = =ارچه مخصوص حمل علف-چادرشب

پِرِّپیت = پر پر کردن – جداکردن پال وپر

غُرُّ غُدیز = ناهموار

خِرجِوَلَ = جوال خر

تُن بو = تنبان – زیر شلواری

دِکُب یِفتی یه = به شکم روی زمین افتاده

کُمُچ = نان ضخیم پخته شده زیر آتش

وَرچُپَّ = برعكس

دِقُلِ دِفُل = در سوراخ ديوار

مِسكَ = كره

قِمُق = سرشير

سَر چُ = مستراح

كُجِس = كجاست

مِل نَدَرُم = ميل ندارم

جُوُب مِنَنتَ = جواب نمي دهد

چِ مِنَ = نيازي نيست

دِكُديش گِردَنُم = بزنم به سرش

خُردي = كوچك- خرد

كُرپَغَ = قورباغه

اِووُ = دالان -راهرو

نِمَشوم = سرشب

پِرهَ = پيراهن

نِهَلي = تشك

دِطِغُر كِردِيي = به كسي گفته مي شود كه نان زيادي در غذا تليت كرده و نتوانسته همه آن را بخورد

رِزَكُ = نان تليت كن

اَزوُ مَحَل اِاُسَنَ مُگُمِت ؟= از آن موقع برايت افسانه مي گويم؟

حَس مِني = لذت مي بري

با خُدِش كُتِّ كُت مِنَ= با خودش غرولند مي كنه – زير زبونش بد و بيراه ميگه

خپ کِردَه: مخفی شده

ریم نَمِره: خجالت می کشم- رویم نمی شود

قُپَّ: به بخشی از یک کالا(وسیله)می گویند که گرد است

غذا دِبُرِ(وربُرِ): غذا در حال پخت است

اَشکینَ وَربُرّیَه: این امر در حالتی رخ می دهد که قاتق داخل اشکنه(نوعی غذای محلی) هنگام طبخ بر اثر حرارت زیاد و هم نزدن همزمان، گلوله شده و با روغن و مخلفات آن مخلوط نشود

قَتِق:خورش – دوغی که داخل مشک قرار گرفته و پس از چند روز ،آب آن گرفته شده است

قوُوم: شن بسیار نرم که اغلب خیس است

ناگِمو: ناگهانی

بِقِ بُخُردَ: به افراد چاق گفته می شود

هَلُک رفتُم: هلاک شدم- خسته شدم

پَ پِ نَمِری: پیگیری نمی کنی

قیرچَستِش دَرَمَ: به چیزی گویند که زیر چیزی له می شود

بَلِش: متکا- بالشت

اَخلِر: هیزم هایی که دانه دارند

زیل: هیزم های نوک تیز

بَلُ: بالا

سَرِکیچَه: سر کوچه

خَنِِِه کِل:اتاق كوچك- اتاقکی که هنگام آبیاری زمین های کشاورزی در زمستان به عنوان پناگاه گرم مورد استفاده قرار می گیرد

بُردَ: تپه

لِنگِ جِ: دیواره جوی آب

سِمَوُر: سماور

مِخطِبیلَ:ميخ طويله- میخ بزرگی که برای بستن ریسمان(زنجیر) حیوان به کار می رود

کُ: ۱- کجاست ۲- کاه

دُی: دیوار

چُرشُخ: چهار شاخ- وسیله ای که با آن هیزم یا مواردی شبیه آن را جابجا می کنند

وَمِندَ: وامانده- زمانی گفته می شود که فرد هنگام انجام کاری با مشکل مواجه می شود

نوشته شده توسط علیرضاعابدیان بادی در 22:14 |


[ بازدید : 13073 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

[ جمعه 8 خرداد 1394 ] [ 1:18 ] [ علیرضا عابدیان بادی ]

[ ]

نام :
ایمیل :
آدرس وب سایت :
متن :
:) :( ;) :D ;)) :X :? :P :* =(( :O @};- :B /:) =D> :S
کد امنیتی : ریست تصویر
ساخت وبلاگ تالار مشاور گروپ لیزر فوتونا بلیط هواپیما تهران بندرعباس اسپیس تجهیزات عقد و عروسی تعمیر کاتالیزور تعمیرات تخصصی آیفون درمان قطعی خروپف اسپیس فریم اجاره اسپیس گلچین کلاه کاسکت تجهیزات نمازخانه مجله مثبت زندگی سبد پلاستیکی خرید وسایل شهربازی تولید کننده دیگ بخار تجهیزات آشپزخانه صنعتی پارچه برزنت مجله زندگی بهتر تعمیر ماشین شارژی نوار خطر خرید نایلون حبابدار نایلون حبابدار خرید استند فلزی خرید نظم دهنده لباس خرید بک لینک خرید آنتی ویروس
بستن تبلیغات [X]