قسمت سوم : کلمات و واژ های محلی و اصیل سبزواری
قسمت سوم : کلمات و واژ های محلی و اصیل سبزواری
سَوز = سبز
سیخ لِنگ = لاغر
سیخ وسلمبو = راست ایستاده
سینه او = شنا
شاتان پاتان = کسی که حرف خود را با سر وصدا می زند
شارلاتان = کسی که کارهای خلاف انجام می دهد
شِپات = سیلی
شِرت = پارچه کم
شِروا = شوربا
شلیر= لباس محلی
شِلوک = شلوک
شِمال = باد خنک، نسیم
شور رِز بالا رِز = اسهال استفراغ
شونی= پارچه ای که بجای پوشک بچه استفاده می شد
عَلِس = (خوبه )برای تایید درست بودن چیزی به کار می رود
عَل لِتو = فردی که زیاد بیمار می شود یا بیماری ماندگاری دارد
غچ = آغشته، لبریز
غوطَه = آب تنی
غِلِفت= دیگ بزرگ
غول تِشنگ = فرد بسیار هیکل
فاش= فحش ،دشنام[1]
فیتک =سوت [1]
قاشق کَش = کنایه از تند خوردن غذا است
قاق = اصطلاحی است به معنای:(من اشتباه کردم ادامه ندهید بحث را ) که معمولا برای اعتراف به چیزی از روی ناراحتی وعصبانیت می گویند وبه معنای پذیرفتن اشتباه است
قبرغَه = دنده
قَچَه = میان لنگ ودو پا
قَرِودَبِّه = اوراق شده یا به آهن مچاله شده گفته می شود
قَرنِه قِزی = کج ومعوج شده، ناموزون، بد ریخت
قِرقََشه = سروصدا، آشوب
قُندره =پشم حلاجی شده
قِوَرَه = تیپ
قیچ = نوعی هیزم
کا تا = کوتاه
کاتَک = کتک
کال= نارس
کال کال= ناهموار
کُتل = پشته تل ،تپه بلند
کِلَر = بی حس (معمولا به اعضای بدن یا چیزی که بی حس شده باشد می گویند )
کِلَف = دهان
کِلپسه = چلپاسه ، مارمولک
کلخچ کلخچ[1]، [2] ، [3] به معنای نوعی هیزم است که از گیاهان خشک و خاردار جمع آوری می شود. پشته کلخچ هم به معنای دسته هیزم های خاردار است.
یکی از موارد استفاده از پشته های کلخچ در گذشته، قرار دادن روی در چاه های آب بوده است تا بدین ترتیب مانع از وارد شدن حیوانات یا آشغال و گرد و خاک به داخل چاه آب شوند
گاشه = گوشه ،زاویه [1]
گُردَو = دویدن با سرعت
گِر رو= کچل، بی مو
گِرگی = خلافکار ،معمولا برای افراد شرور به کار می رود
گُر میشت = مشت زدن محکم
گِرنِخ = لاغر اندام
گُروخت = گریخت ،فرار کرد
گلاند = غلتاند،غلتاندن
گِلِه گَو = گودال کوچک
گِلِونگ = نوعی سردرگمی، مثال : اگر از من می پرسی این بهتر است تا خودمان را گلاونگ ش کنیم
گِمبو = چاق
گِمبوک =شکم گنده [1]
گِندُونای = تره
گَو = گودال
گوسنَه = گرسنه
گوتو= عنکبوت
گُوَلَه = جوال ، یا معمولا برای لباسی که از شکل افتاده می گویند
گیله = دانه های انگور وبه موهای بافته شده نیز می گویند. مثال :... در یک پلک برهم زدن ،گیله چپ گیسو را برید ،..(
تَه = پارچه
لِر = آب دهان
لِم پا = نوعی چراغ نفتی
لُمبَه = کلفت ،ضخیم
لَنج ودبَه = چانه زدن
لوک = شانه (عضو بدن )
لُو لُو= سر وصدا
لِفچ = لب و لوچه [1]
لیش = خیس
مار= مادر
ماری = لوله آب
مِجری = نوعی صندوق کوچک
مَچَل = نادان
مِجمَعَه = سینی بزرگ
مُخ مُخا = وسوسه
مُدبَخ = آشپزخانه
مَعجَر = نرده
مِضِغ وَرَه = خزه ، مثال: آب حوض قبلی گندیده بود. مضغ واره داشت
مِقبیل = مورد قبول
مواجِب = حقوق
مُوتیلی = کوتاه ،کوچک
موسیچه = پرنده یا کریم که در خراسان به آن موسی تقی هم گفته می شود چون معتقدند که او هنگام آواز خوانی می گوید : موسی کو تقی
مُوجی = عدس
واجای = جستجو کن
وادِرریَه = پاره شده
واجِرقیَه = چاق شده(معولا برای افراد بکار برده می شود )
واجگرد = معمولا درمورد عود کردن بیماری بکار برده می شود
والسلام ،نعمت تمام=نوعی اصطلاح به معنای ختم کلام چیزی یا اتمام حجتی که با دلخوری وتهدید همراه است .
والیشتم = لیسیدم
وجِر وِقِر= اخم وتَخم
وِر قُرار= بر قرار
هَپَکَه مات زده
هَندینَه = نوعی فحش که معمولا برای افراد منفور با چهره زشت به کار می رود.
در تلفظ آن گاهی حرف اول با فتحه و گاهی با کسره تلفظ می شود. عده ای از سبزواری ها هندینه را حیوانی زشت و یا موجودی وحشتناک نظیر دیو می دانند و عده ای دیگر آن این نام را به هند جگر خوار نسبت می دهند.
همسیه = همسایه [1]
هِم زلف = باجناق [1]
هُونَس =آنجاست [1]
هی لُمبَه = اصطلاحی برای بازی الاکلنگ
یَک اَنجو= به مقدار کم
یَک هِله پیک = یک مقدار کم، اندک، یک چیز بی ارزش
یوک = حرف تعجب سبزواری. برابر با واژه «وا» در لهجه تهرانی است. یوک از جمله واژه هایی است که منحصر به منطقه سبزوار و شهر و روستاهایی است که تحت تاثیر حوزه فرهنگی این شهر هستند.
[ بازدید : 505 ] [ امتیاز : 4 ] [ نظر شما : ]
